Κάρναπ, Ρούντολφ

(Rudolf Carnap, Βούπερταλ 1891 – Σάντα Μόνικα, Καλιφόρνια 1970). Γερμανός φιλόσοφος. Ήταν καθηγητής στη Βιέννη και έπειτα στην Πράγα (1931-36). Αργότερα πήγε στο Σικάγο και στο Λος Άντζελες, όπως και πολλοί συνάδελφοί του που ανήκαν στον κύκλο της Βιέννης, οι οποίοι εκπατρίστηκαν μετά την επικράτηση του χιτλερικού καθεστώτος στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Ξεκινώντας από μια λογική έρευνα πάνω στις αρχές της φυσικής, στα έργα του Η λογική δομή του κόσμου (1928) και Επιτομή της μαθηματικής λογικής (1929), ο Κ. επιχείρησε μια νέα διατύπωση των αρχών της γνώσης, ανεξάρτητα από κάθε παραδοσιακή φιλοσοφική αντίληψη, με βάση έναν ριζοσπαστικό εμπειρισμό και ανάγοντας τη φιλοσοφία σε λογική ανάλυση της γλώσσας. Ο Κ. αναδείχθηκε σε έναν από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του κύκλου της Βιέννης, συμμετέχοντας ζωηρά στο αντιμεταφυσικό του πρόγραμμα, που αναγνώριζε βάσεις της αλήθειας μόνο στην επιστημονική γλώσσα η οποία στηρίζεται στην αρχή της επαλήθευσης. Υποστηρικτής, ωστόσο, ενός λογικού νεοθετικισμού, ο Κ. προσανατόλισε κατόπιν τις έρευνές του στη λογική σύνταξη της γλώσσας διακηρύσσοντας τη συμβατικότητα των κανόνων της καθώς και την ανυπαρξία ενός προνομιούχου γλωσσικού συστήματος. Διατεινόταν ότι κάθε γλωσσικό ιδίωμα είναι μια κατασκευή που εξαρτάται μόνο από τις προθέσεις εκείνου που το υιοθετεί: «στη λογική δεν υπάρχει ηθική» (Λογική σύνταξη της γλώσσας, 1934). Αυτή η αντιμεταφυσική θέση του Κ. τον ώθησε να ασπαστεί τη θεωρία του Ότο Νόιρατ, που αποβλέπει σε μια ενοποιημένη εγκυκλοπαίδεια των επιστημών με φανερή αντιφιλοσοφική κατεύθυνση. Αυτή η αντιπάθεια προς την παραδοσιακή φιλοσοφία ήταν παγιωμένη στη σκέψη του Κ. και στην περίοδο των φιλοσοφικών εργασιών του στην Αμερική: Βάσεις λογικής και μαθηματικών (1939), Εισαγωγή στησημαντική (1942), Τυποποίηση της λογικής (1943), Νόημα και αναγκαιότητα (1947), Λογικές βάσεις τηςπιθανότητας (1950). Ωστόσο, κατά την περίοδο αυτή έστρεψε πάλι την προσοχή του στο πρόβλημα των σχέσεων της γλώσσας και των αντικειμένων, καθώς στον πραγματικό-ψυχολογικό χαρακτήρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς.